Assos (Behramkale), Çanakkale'nin 87 km. güneyinde yer alan Ayvacık ilçesine bağlı küçük bir köydür. Assos’un en öne çıkan özelliklerinden biri, yöredeki ilk yerleşimin antik çağlara dayanıyor olmasıdır. Bugün, Babakale ve Küçükkuyu arasındaki tüm bölge Assos adıyla bilinmektedir.
Assos'ta ılıman Akdeniz iklimi hâkim olmakla birlikte denizden esen serin rüzgarlar, yazın havanın aşırı sıcak olmasını engellemektedir. Deniz suyu ise Kuzey Ege’nin birçok bölgesinde olduğu gibi çok sıcak değildir.
Yerleşim, Assos Antik Kenti surları içinde yer almaktadır. Köyün en üst bölgesine M.Ö. 6. yüzyılda inşa edilen Athena Tapınağı bulunmaktadır. Antik surlar içinde 1981 yılından beri devam eden arkeolojik kazı çalışmalarında agora, amfi tiyatro gibi birçok alan ortaya çıkarılmıştır. Köy, sit alanı ilan edildikten sonra şu anki yerleşim surların dışında yapılanmıştır.
Midillililer, Persler, İskender, Roma ve Bizans uygarlıklarının ardından 1330 yılında Osmanlı himayesine giren Assos’ta, Platon’un öğrencilerinden olan Aristoteles de 3 yıl yaşamış ve bir felsefe okulu inşa etmiştir.
.jpg)
Köyün hemen alt kısmında yer alan liman çok eski zamanlardan beri kullanılmakta olup, Assos Limanı’nın etrafındaki taş binalardan oluşturulmuş butik oteller ve balık restoranlar, turistlerin oldukça ilgisini çekmektedir.
İstanbul’dan Assos'a arabayla gelmek için Çanakkale Boğazı geçilmelidir. Bunun için farklı noktalardan hareket eden GESTAŞ feribotları kullanılmaktadır. Gelibolu- Lapseki, Eceabat- Çanakkale ve Kilitbahir-Çanakkale hatlarından GESTAŞ feribotlarıyla boğazı geçebilirsiniz.
GESTAŞ’ın Çanakkale Boğazı’nda düzenlediği feribot seferlerinin saatlerini ve ücretlerini www.gdu.com.tr ve online.gdu.com.tr adreslerinden öğrenebilirsiniz. Boğazı geçtikten sonra yaklaşık 1 saatlik bir yolculuğun ardından Ezine-Ayvacık üzerinden Assos'a ulaşabilirsiniz.
Assos’a araba ile gitmeyi tercih ederseniz; İstanbul’dan yaklaşık 7 saatte, İzmir’den ise yaklaşık 4 saatte köye ulaşım sağlayabilirsiniz. Ayrıca İstanbul – Bandırma arası düzenlenen hızlı feribot seferleriyle araba kullanım süresini düşürebilirsiniz. Feribottan çıktıktan sonra Bandırma - Balıkesir – Edremit – Akçay – Altınoluk - Küçükkuyu – Assos (Behramkale) rotasını takip ederek köye yaklaşık 3 saatte ulaşma imkanı sağlayabilirsiniz.
Assos’a direkt olarak otobüs seferleri bulunmamakla birlikte; Küçükkuyu, Ayvacık ya da Altınoluk’tan saat başı Assos’a kalkan minibüsleri kullanabilirsiniz.
Havayolu için varış noktanızı Çanakkale ya da Edremit olarak belirleyip, minibüslerle Assos’a ulaşabilirsiniz.
Assos (Behramkale) küçük bir yerleşim yeri olmasına rağmen kuzeyinde ve güneyinde birçok koy bulunmaktadır. Yukarıda yer alan köylerin sahil yerleşimleri olan koylarda her türlü ihtiyaca cevap verecek tesisler hizmet vermektedir.
Assos Limanı
Assos Antik Limanı, oldukça küçük ancak şirin bir yerdir. Eski palamut depolarının restore edilmesiyle, birçok butik oteller ve kamping alanları meydana çıkmıştır.
Assos Limanı en çok, konaklama imkânları, yeme içme olanakları ve plaj hizmetleri için tercih edilmektedir. Plajı büyük taşlardan oluşan ve deniz suyu hemen hemen her zaman serin olan Assos Limanı’nda, tahta iskeleden denize girebilir, karşıdaki yeşil manzaranın keyfini çıkarabilirsiniz.
Kadırga Koyu
Kadırga Koyu, Assos’un güney tarafında, yaklaşık 2 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Assos’ta konaklama ve deniz için tercih edilen yerlerden bir tanesidir. Uzun, temiz ve taşlık plaja sahip olan Kadırga Koyu mavi bayrak ödülünü hakketmiş tertemiz bir denize sahiptir. Her bütçeye uygun otel seçenekleri, kamp alanları ve kıyı boyunca uzanan restoranlarıyla en çok ziyaret edilen yerlerden biridir.
Sivrice Koyu
Assos'tan Babakale istikametine giderken daha çok koy bulmak mümkündür Bunlardan biri de Sivrice Koyu’dur. Babakale istikametinde, 9 km. sonra yer alan Bektaş Köyü’nün içinden geçerek denize doğru inildiğinde koya ulaşılmaktadır. Daha çok yerel halkın işlettiği pansiyon ve deniz ürünleri restoranları, uygun fiyata konaklama ve yeme içme imkanı sunuyor.
Sivrice Koyu’nun nispeten dar ve taşlık bir plajı bulunuyor. Denize rahatlıkla girilebilmesi için her tesisin önünde tahta iskeleler inşa edilmiş. Bu koy ayrıca Midilli Adası’na en yakın nokta konumunda…
Sivrice’de ayrıca bir adet fener bulunuyor. Fener, 2009 yılında 10 yıllığına kiralanmış ve bir kütüphaneye dönüştürülmüş.
Sokakağzı
Sivrice Koyu’nun yanında yer alan Sokakağzı, turizmin daha hareketli olduğu bir koydur. Burası, Koyunevi Köyü’nün sahil kısmında bulunuyor. Assos’tan Babakale istikametinde devam ettikten 9 km. sonra sırasıyla karşınıza Bektaş Köyü, Balabanlı ve Koyunevi tabelaları çıkacaktır. Bu üç yoldan herhangi birini kullanarak Sokakağzı’na ulaşmak mümkün… Uzun süredir çokça ziyaretçi ağırlayan Sokakağzı sahili boyunca otel, pansiyon, restoran ve kamp alanları bulunuyor. Sivrice Koyu’na nazaran daha geniş ve kumsaldan oluşan bir plaja sahip… Plajdaki tesislerin önünde ziyaretçiler için hazır bulunan şemsiye ve şezlonglar yer alıyor.
Assos Antik Kenti
Assos Antik Kenti’nin geçmişi M.Ö. 6. yüzyıla dayanıyor. Kentin inşasında, Assos’ta oldukça fazla bulunan ve çok dayanıklı bir maden olan andezit taşı kullanılmıştır. Kentin çevresi, 3200 metre uzunluğunda ve 20 metre yüksekliğinde surlarla çevrilidir. Kente giriş ise doğu ve batıda olmak üzere iki adet kapıdan sağlanmıştır. Bu kapıların önündeki alanlar ise Nekrapol (mezarlık) olarak kullanılmıştır. Bu mezarlık, yüzyıllar boyunca kullanıldıktan sonra lahit şeklinde mezarlar yapılmaya devam edilmiştir. Bu lahitler, yüzeye yakın olmalarından dolayı kolayca ortaya çıkarılmış ancak birçoğu define avcıları tarafından soyulmuştur.
Assos Antik Kenti’nin en üst noktasında Athena Tapınağı yer almaktadır. Bu noktadan Midilli Adası ve Ege Denizi’nin muhteşem manzarasını seyredebilirsiniz.
Kentin güney tarafında ise bir adet amfi tiyatro bulunmaktadır. Bir deprem sonucunda yıkıldığı tespit edilen tiyatro restore edilerek 1500 kişi kapasiteli ve birçok festival ve konsere ev sahipliği yapabilecek konuma getirilmiştir.
1981 yılından beri kazıları devam eden Assos Antik Kenti’nden çıkan tüm eserler Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
Assos Antik Kenti’ni, 10 TL giriş ücreti ile yazın her gün 08.00 – 20.00, kışın ise her gün 08.00 – 17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Güncel bilgiler ve ziyaret saatleri için muze.gov.tr adresini ziyaret ediniz.
Assos Limanı
Assos Limanı, çok küçük bir yer olmasına rağmen bölgenin en ilgi çekici yerlerinden biridir. Sit alanı olduğundan dolayı yapılaşmaya izin verilmemiş, sadece restorasyon faaliyetleri yürütülmüştür. Eski palamut depoları; otel, pansiyon, restoran olarak turistik amaçlı kullanılmaktadır. Liman aynı zamanda birçok balıkçı teknesinin barınağı görevini üstleniyor.
Behramkale Köyü
Behramkale Köyü, surların içinde yer alan ve yaklaşık 150 haneli bir yerleşimdir. Sit alanı olarak korunmasından dolayı köyde Assos mimarisinin izlerine sıkça rastlamak mümkündür. Hiç bozulmamış tarihi dokusu ile sokaklarını mutlaka dolaşmalısınız. Behramkale’de birçok otel, pansiyon ve restoran da bulunmaktadır. Ayrıca yöresel ve el yapımı ürünlerin satıldığı birçok tezgâha da köy içinde rastlayabilirsiniz. Köyde ayrıca 14. yüzyılda yapılmış olan Hüdavendigar Camii ve Hüdavendigar Köprüsü’nü görebilirsiniz.
Yeşilyurt
Küçükkuyu’ya 3 km. mesafede, çam ve zeytin ağaçlarıyla çevrili bu Yeşilyurt Köyü’nün manzarası görülmeye değer… Bu köy de sit alanı olduğu için sadece eski evlerin restorasyonuna izin veriliyor. Eski taş evlerin bir kısmı butik otel olarak hizmet veriyor.
Adatepe
Adatepe Köyü’nün tarihinin antik çağlara kadar dayandığı söylenmektedir. Köy girişinden yaklaşık 1 km. yukarıda Zeus Altarı bulunmaktadır. Bu noktanın, İlyada’da sözü geçen; Zeus ve Hera’nın Troya savaşını izledikleri Gargaros tepesi olduğu düşünülmektedir. Sit alanı ilan edilen köydeki evler, civardaki taş ocaklarından çıkarılan taşlarla restore ediliyor. Köyde üç adet konaklama tesisi, otantik kahvehaneler, yöresel ürünler satan dükkânlar bulunuyor. Köyün, yeterli öğrenci olmamasından dolayı kapatılan ilk ve tek ilkokulu, 1997 yılında Taşmektep adı ile tekrar açılarak, bir sanat ve edebiyat merkezi haline getirilmiş. Köyde ayrıca Adatepe Zeytinyağı Müzesi’ni ücretsiz olarak gezebilirsiniz.
Assos’ta halkı ağırlıklı olarak zeytincilikle uğraşmaktadır. Kendi ihtiyaçları kadar sebze ve meyve yetiştiriciliği yapmakta ve küçükbaş hayvan beslemektedir. Kıyıya bu kadar yakın olmalarına rağmen, deniz ve denizcilikle bağları bulunmamaktadır. Köyde sadece iki aile balıkçılık yapmaktadır. Son 10 – 15 yıldır turizm, Assos (Behramkale) halkının en önemli uğraşlarından ve geçim kaynaklarından biri haline gelmiştir. Günübirlik ya da birkaç günlük ziyaretçiler, Assos için bir gelir kaynağı oluşturmaktadır.
Assos-Behramkale Köyünün antik sur içinde kalan bölümünün sit alanı olması sebebiyle yapılanmaya izin verilmemektedir. Sadece mevcut binalar restorasyon faaliyetleri yapılabilmektedir. Bu sebeple çarpık yapılaşma görülmemektedir. Binaların çok hızlı el değiştirdiği Assos’ta, ev sahipleri binaları ticari amaçlarla ya da yazlık ev olarak satın almaktadır. Binaların restorasyonlarında civardaki taş ocaklarından çıkarılan taşlar ve yerel ustalar kullanıldığından dolayı, köyün genel dokusunda hiçbir bozulma olmamıştır.
Köy için yürütülen yasaklar aynı zamanda kıyı için de geçerlidir. Kıyıdaki mevcut binalar zamanla restore edilip turistik amaçlarla kullanılmaya başlanmıştır. Bina konusunda en yoğun sahil ise Kadırga Koyu’dur.
Assos (Behramkale) felsefe dünyasında özel bir yere sahiptir. Dünyanın en önemli filozoflarından Aristoteles 3 yıl Assos’ta yaşamış ve burada bir felsefe okulu kurmuştur.
Assos; Aristoteles’ten binlerce yıl sonra, Felsefe Sanat Bilim Derneği tarafından organize edilen Assos’ta Felsefe adı altındaki etkinliklerle, dünyanın dört bir yanından felsefe tutkununa ev sahipliği yapmaya devam etmektedir.